Yazı ve İmza İncelemesi

Grafoloji adı altında yer alan yazı ve imza incelemesi, var olan imza ve yazının bir kişiye ait olup olmadığını araştıran bir bilim dalıdır. Mahkemeye intikal eden bütün olaylarda yazı ve imza incelemesi, yetkili grafoloji uzmanı tarafından yapılmaktadır. Yargıtay’ın da ısrarla vurguladığı konulardan birisi olan yazı ve imza incelemesinin grafoloji uzmanı bilirkişi tarafından yapılması gerektiği hususu, özel ve teknik bilgi gerektirdiği, ihtisas veya fenni-tecrübeye bağlı olduğu gerekçe gösterilerek yazı ve imza incelemesinin grafoloji uzmanı bilirkişi tarafından yapılması ısrarla vurgulanmaktadır.

Yazı ve imza inceleme uzmanı, doğru bir kanıya ulaşmak amacıyla teknik bilgisine ve becerilerine güvenmelidir. Grafoloji uzmanı bilirkişi, yazı ve imza inceleme tekniklerini ve karşılaştırma metotlarını bilimsel metotlar çerçevesinde yapsalar bile subjektif değerlendirme yapmaktan başka çarelerinin olduğunu bildikleri için bilirkişi raporunu kanaat derecesi belirterek tamamlamaktadır.

İmzalar, birçok nedene bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Yazı ve imzalar arasında değişkenliklerin ve benzerliklerin olması yazı ve imza inceleme, karşılaştırmada benzemezlik özelliği göz önünde bulundurularak yapılmalıdır. Yazı ve imza incelemelerinde benzemezlik özelliği, yazının ve imzanın bilinen harf karakterleriyle yazılmış olmasına rağmen bazı harflerin birden fazla şekilde tersim (resmedilme) edilme özelliğinin olması, benzemezlik özelliğinden kaynaklanmaktadır.

İmzada kullanılan harf karakterleri, şahısların yazı kaligrafisinin imzaya yansıması olarak kabul edilmektedir. İki farklı şahsa ait olan yazı ve imza genel görüntü olarak birbirine benzese de grafoloji uzmanı bilirkişi tarafından yapılan derinlemesine imza incelemesinde yazı ve imzalar arasındaki farklılıklar tespit edilebilmektedir. Yazı ve imza incelemesi, 3 bölümden meydana gelmektedir. Yazı ve imza incelemelerinin ilk bölümünü tetkik konusu yani incelenecek imzalar oluşturmaktadır.

İnceleme Konusu İmza

İmza incelemesinde davaya konu olan intihar/tehdit mektubu, çek, senet, sözleşme, protokol, dekont, mesai takip çizelgesi, vb. belgeler üzerine atılan imzaları ifade etmektedir. İnceleme konusu belgenin niteliği ve incelenecek imzanın özelliği raporda ayrıntılı olarak tanımlanarak tetkik edilmektedir. İncelenecek belgenin ne tür özelliklere sahip olduğu, başlığı, ne tür bir kalemle yazıldığı, kim tarafından yazıldığı gibi temel özellikler belirtilmektedir.

Mukayese Konusu İmza

Yazı ve imza incelemesinde inceleme konusu imzalar kadar bu imzaların kim tarafından atıldıklarını belirlemeye yarayan mukayese yani karşılaştırma imzaları da önemlidir. Bu nedenle grafoloji uzmanı bilirkişi tarafından gerçekleştirilen imza incelemelerinde samimi ve huzurda alınmış imzalar adli amaçlı gerçekleştirilen imza incelemelerinin önemli bir parçasıdır.

Yazı ve imza incelemelerinde somut deliller üzerinden hareket edilerek şüpheye yer bırakılmayacak şekilde grafoloji uzmanı bilirkişi tarafından imza inceleme işlemi yapılmaktadır. İmza incelemesi yapılacak materyal ve bu materyalin mukayese edilmesini sağlayacak materyaller farklı şekillerde temin edilmektedir.

Yazı ve imza incelemelerinde mukayese imzalar iki şeklide temin edilmektedir. İmza incelemesi yapmak amacıyla alınan imzalardan birincisi huzurda alınan imza örnekleridir. İmza incelemesinde değerlendirilmek üzere temin edilen mukayese imzalarının ikincisi ise samimi olan ve farklı kurumlardan temin edilen imza örnekleridir. Samimi imza örnekleri; hayatın olağan akışı içerisinde dilekçe, kredi kartı başvuru forumu, sözleşme, kredi kartı slipi, vekaletname, imza sirküleri, banka dekontu, sandık seçmen listesi, resmi veya özel işlemlerde kullanılan evraklar üzerine atılmış olan imzaları içermektedir.

İmza incelemesi yapmak amacıyla alınan samimi imzaların doğal olması, imza inceleme uzmanı bilirkişiye yardımcı olmaktadır. İmza incelemesi amacıyla temin edilen bu belgeler geniş bir alanı kapsayabilir. İmza incelemesi amacıyla temin edilen bu belgeler ancak soruşturmayı yapan Cumhuriyet Savcısı veya davaya bakan mahkeme tarafından resmi kurumlardan talimat yazısı ile istenmektedir. Bu belgeler temin edilirken birden fazla kaynağa başvurulmalı ve bu belgelerin tanzim tarihi tetkik konusu belgenin tanzim tarihine yakın olmalıdır. Yeteri kadar samimi mukayese imzanın bulunduğu belge temin edildikten sonra huzurda alınan mukayese imzaların bulunduğu belgelerle birleştirilerek tetkik konusu belgeyle birlikte ne tür inceleme talebinin yapılacağı hususunun açıkça ifade edildiği bir yazıyla ilgili laboratuvara ya da imza inceleme uzmanına gönderilmesi ve imza incelemesinin yapılması gerekmektedir.

İmza İncelemesinde Hipotezin Oluşturulması

İmza incelemesinde temel sorun inceleme konusu imzanın, imza sahibi olarak adı geçen şahsa ait olup olmadığı sorusuna verilecek cevapta saklıdır. Talepte bulunan makam inceleme isteklerini açık ve net bir şekilde yazılı veya sözlü olarak görevi tevdi edeceği imza inceleme uzmanı bilirkişiye bildirmektedir. İmza incelemesinde önemli olan imza inceleme uzmanının tecrübe ve birikiminin ön plana çıkması sebebiyle talep makamlarının tercihlerini ikincinin lehine kullanmaları da yanlış bir hareket tarzı değildir.

İmza inceleme uzmanı, kendisine tevdi edilen belgeleri, grafolojik ve grafometrik yöntemler kullanarak imzaların işleklik derecesi, alışkanlıkları, tersim, istif, seyir, sürat, istikamet tazyik gibi özelliklerine göre benzer veya farklı yapıda olduklarını belirten bilirkişi raporunu hazırlamaktadır.